Chondromalacja rzepki to powszechna choroba zwyrodnieniowa stawów kolana, najczęściej rzepki. I chociaż wiele osób kojarzy objawy tej choroby jako ból kolana, nie jest to jedyny wyznacznik. Badania dowodzą, że chondromalacja rzepki w początkowym stadium ma postać bezobjawową, a jedyne, po czym można stwierdzić, że coś złego dzieje się w naszym organizmie, to potrzeba rozprostowania nóg czy wstawania, gdy za długo pozostaje się w pozycji siedzącej. Na czym polega ta choroba? Jak ją leczyć? Jakie są przyczyny powstawania chondromalacji rzepki?
Chondromalacja rzepki to zmiękczenie i zwyrodnienie chrząstki stawowej rzepki. Dochodzi do zwłóknienia i ubytków w chrząstce, co prowadzi do „miękkiego” kolana – uszkodzona rzepka nie jest w stanie spełniać swojej funkcji, co prowadzi do licznych stanów zapalnych i przewlekłego bólu kolana. Zdarza się, że zwłóknieniu ulegają także chrząstki stawowe znajdujące się w obrębie kości kończyn dolnych, jednak najczęściej zgłaszanym bólem jest ból rzepki. Jakie są przyczyny powstawania chondromalacji rzepki? Do tej pory stwierdzono, że choroba może występować w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się w wieku nastoletnim, do 16-18 roku życia przez nieprawidłowy proces wzrostu, lub między 20 a 30 roku życia – wówczas ludzie są najbardziej aktywni. Nieprawidłowe przyzwyczajenia treningowe i zbytnie obciążanie kolan to prosta droga do uszkodzenia stawów. Urazy i kontuzje należą do najczęstszych przyczyn powstawania chondromalacji rzepki. Inne powody związane są np. z otyłością (wówczas kolana muszą na co dzień dźwigać większy ciężar, co znacznie wpływa na ich zużywanie się), cukrzycą, chorobami reumatycznymi czy chorobami kości. Płaskostopie lub nieprawidłowe ułożenie kończyć także wpływa na postęp tej choroby.
Jak już wspomnieliśmy, początkowo dolegliwości nie są specyficzne. Wiążą się z uczuciem ociężałych kolan i potrzeby wyprostowania ich. Jeśli dana osoba uległa kontuzji lub urazowi, poczuje nieprawidłowości znacznie szybciej. W miarę postępu choroby pacjent skarży się na ból kolana w trakcie chodzenia po schodach, w trakcie przysiadów czy klękania. Ból może się pojawić podczas biegania, jazdy na nartach lub długim bezruchu. Ból przechodzi w stan przewlekły. Już przy pierwszych objawach należy zgłosić się do kliniki ortopedycznej i wykonać podstawowe badania – są to badania krwi (aby wykryć ewentualny stan zapalny w organizmie) oraz RTG. Ale najlepszym badaniem stawiającym diagnozę jest artroskopia kolana.
Artroskopia kolana, czyli inaczej wziernikowanie stawy kolanowego, to bardzo ważne badanie. Polega ono na wprowadzeniu do wnętrza stawu kolanowego specjalistycznej metalowej rurki z układem optycznym (czyli tzw. artroskopu) i bezpośrednim oglądaniu struktur wewnątrzstawowych. Ten zabieg zalicza się do mało inwazyjnych i przebiega on pod znieczuleniem miejscowym, chociaż zdarza się, że pacjent potrzebuje znieczulenia ogólnego (nie jest to jednak powszechna metoda). Artroskopia służy przede wszystkim ocenie struktur wewnętrznych i postawieniu właściwej diagnozy. Jest dużo bardziej skutecznym badaniem niż USG czy RTG. Zabieg przeprowadzany jest w warunkach szpitalnych, a po jego wykonaniu zaleca się, by pacjent pozostał na obserwacji przez 24 lub 48 godzin. Przy kolanie zakłada się bowiem specjalny dren, który ułatwia odsączanie nadmiaru krwi oraz płynu. Po zabiegu należy przychodzić do szpitala na zmianę opatrunków oraz na ściągnięcie szwów, po ok. 10 dniach od wykonania. Dobrze jest wybrać odpowiednią klinikę ortopedyczną i dobrego lekarza ortopedę, który dopilnuje, by wszystko przebiegło pomyślnie.